MENÜ
İzmir
Gerçek İzmir
PAYLAŞ 
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Facebook'ta Paylaş
Ola ki Bornova’ya yolunuz düştü...
Seray Akın
YAZARLAR
1 Eylül 2019 Pazar

Ola ki Bornova’ya yolunuz düştü...

İzmir’in şüphesiz her semti birbirinden farklı güzelliktedir. Her İzmirli’nin veya İzmir aşığının kendince favori bir ilçesi illaki vardır. Sizi bilmem ama bana sorarsanız Bornova birtanedir. Genellikle üniversite öğrencilerinin canlı tuttuğu Bornova’ya bizler gibi gelip bir daha vazgeçemeyenler haricinde doğma büyüme buralı olan sevdalıları da var... 

Tarihi kent dokusunu kalbinde saklayan, ulu ulu ağaçlar ile sarmaşıkların süslediği  taş duvarlarla çevrili sokaklarında yürürken birden sizi  Levant döneme götüren Bornova,  bilen için çok kıymetli bilmeyen için ise keşfedilmeyi bekleyen bir cevherdir. Hani böyle yazdığıma bakmayın, için için bizim olsun tanınmasın bilinmesin kıskançlığı da yok değil... 

Peki bu görkemli tarihi atmosferi oluşturan yapılar nedir? İşte gelin bu yazımızda kısa da olsa bu konuya değinelim.

Bornova’nın eski kent dokusunu oluşturan büyük bahçelerin içerisinde yer alan tarihi villalar İzmir’de çoğunlukla 1800’lü yıllarda yaşamış olan Levanten ailelerinin, dönem özelliklerinin yanı sıra kendi kültürlerinden de izler taşıyarak inşa ettirdikleri yapılardır. 

17- 19. Yüzyıllar arasında İzmir, liman ticaretindeki önemi sebebi ile Levantenlerin yoğun olarak yaşadığı bir şehir hâline gelmiştir. Bu dönemde İzmir'in önemli bir ticaret merkezi olmasında ve ticaret hayatının gelişmesinde Levantenler önemli bir yol oynamışlardır.

Fransızca “Lever”( güneşin doğması)  kökünden türeyen “Levanten” kelime olarak, doğuya ilişkin doğuda yaşayan anlamı taşımaktadır. Levant kelimesi çoğu zaman Osmanlı topraklarını kapsayan bölgeleri nitelediği için Osmanlı topraklarında yaşayan ticaret ile uğraşan Avrupalılara Levanten denilmiştir. Bu toplumu meydana getiren, İngiliz, İtalyan, Fransız, Macar ve Slav kökenliler yerli azınlık gruplar içerisinde de, Batılı insanlar arasında da farklı bir toplum ve özel bir kültür olarak görülmektedir. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun son zamanlarında deniz ticaretinin yoğun olduğu İstanbul, İzmir, Antalya, Beyrut, İskenderiye gibi merkezlerde toplanmışlardır. İzmir de 19. yy’daki ticari konumu sebebi ile Levantenler tarafından oldukça tercih edilmiştir.

Bornova çoğunlukla Levantenlerin sayfiye evlerinden oluşurken, 1865 yılında açılan İzmir-Kasaba demiryolu hattı ile birlikte devamlı oturulan bir yerleşim yeri halini almıştır. 
Levanten aileler kendi kültürlerine has usluplarda  çok sayıda köşk (malikane) inşa ettirmişlerdir. Büyük bahçeler içerisinde yer alan bu yapılar Levanten ailelerinin kullanım tercihlerine göre şekillenmiştir. 

Bornova’da günümüze ulaşan Levanten yapıları: Belhomme (Atatürk Kütüphanesi), Paterson Köşkü, Giraud Köşkü, Maltass Köşkü, Dramalılar Köşkü ( Bornova Kent Arşivi ve Müzesi ), Büyük Ev, Wilkınson Köşkü, La Fontaine Köşkü, Edwards Köşkü (Murad Köşkü), Kuğulu Ev, Pasquali Köşkü, Bardisbanian Köşkü, Sarı Köşk, Sirkehane (Anadolu Giysileri Müzesi), Ballıan Köşkü, Davy Evi (Askari Lokal) ve De Cramer Evi’dir (57. Topçu Tugay Komutanlığı / Karargah Binası).
Yapılardan Hükümet Konağı arkasında yer alan Bornova Kent Arşivi ve Müzesi olan Dramalılar Köşkü’nü, Sirkehane olarak anılan  Ege Üniversitesi Anadolu Giysileri Müzesi’ni, Atatürk Kütüphanesi olarak kullanılan Belhomme Köşkü’nü gezip, günümüzde restorant veya cafe bar olarak kullanılan diğer yapılarda dinlenebilirsiniz. 

Levanten köşklerinin büyük bir kısmı aslına uygun onarılmış olup, kamu kurumları, özel şahıslar ya da şirketler tarafından kullanılmaktadır. Terk edilmeyen yapı canlı kalır felsefesi ile düşündüğümüzde bu uygulamalar gayet hoş görünüyor.  Bu yazımda ola ki Bornovaya yolunuz düştü, sokalarında gezerken o tarihi dokuyu anlayıp hayal edebileceğiniz ufak bilgiler paylaştım. Daha derin akademik bilgiye sahip olmak isterseniz de kıymetli hocalarımızın yayınlarına ulaşabilirsiniz... 

Yorum Ekle
Yorumunuz gönderildi
Yorumunuz editör incelemesinden sonra yayınlanacaktır
Yorumlar
 Destina
 1 Ekim 2019 Salı 21:40
Oldukça bilgilendirici ve başarılı bir anlatım Her şey yerli yerinde ve kıvamında Bravo Sevgili Seray??????????????
 Meryem bayar
 30 Eylül 2019 Pazartesi 10:08
Yazılarınızı merakla takip ediyorum....Uslununuz dikkatimi çekip, merak uyandırıyor....Çok teşekkürler....
 Nüket
 4 Eylül 2019 Çarşamba 10:17
Sevgili Seray Hanım, Bornova’ya bir kez daha yolum düşerse sizin perspektifinizle yeniden bakacağım. Güzel anlatımınız ve bilgilendirmeniz için teşekkürler..
 erim
 3 Eylül 2019 Salı 09:39
Yazılarınızı takip etmeye çalışanlardan biriyim.. Bu Yazınızda da; Hem Bilgi hem Sevgi Dolu Anlatımımız Çok Hoş.. Çok teşekkürler ?? Başarılarınızın devamını dilerim ??
 okşan özövgü
 2 Eylül 2019 Pazartesi 12:17
Karşıyakalıyım ama yıllardır bornovada ikamet ediyorum..çok güzel anlatmışsınız yazınızı okuyunca dahada bir sevdim Bornovamızı kaleminize sağlık
 Serar
 2 Eylül 2019 Pazartesi 11:48
Bornova bukadar güzel tanıtılamaz harika ??????????????
Yazarın Diğer Yazıları
Sayfa başına gitSayfa başına git
Masaüstü Görünümü  ♦   İletişim  ♦   Künye
Copyright © 2024 Gerçek İzmir