Cambridge Sözlüğü, 2025 yılının kelimesini açıkladı. Sözlük, yılın kelimesi olarak “parasosyal”i seçti. Daha önce akademik bağlamda kullanılan bu kelime, haberlerde ve sosyal medyada yaygınlaşmasıyla 2023 yılında Cambridge Sözlüğü’ne girmişti.
PARASOSYAL NEDİR?
Parasosyal sıfatı, “bir kişinin tanımadığı ünlü bir kişi, kitap, film, TV dizisi karakterleri veya yapay zeka ile arasında kurduğu bağlantıyı” ifade etmek için kullanılıyor. Cambridge Sözlüğü, parasosyal kelimesinin yılın kelimesi seçilmesinin, insanların en sevdiği ünlülerle kurdukları bağları ifade etme biçimlerinde değişiklik olduğunu gösterdiğini belirtti.
Cambridge Üniversitesi Deneysel Sosyal Psikoloji Profesörü Simone Schnall ise parasosyal ilişkilerin “hayranlık kültürünü, ün kavramını ve yapay zeka ile sıradan insanların çevrim içi etkileşim biçimini yeniden tanımladığını” vurguladı. Schnall, insanların geleneksel medyaya olan güvenlerinin azalmasıyla influencerlara yöneldiğini ve bunun sosyal medya yıldızlarıyla kurulan yoğun ve sağlıksız ilişkilere yol açabileceğini aktardı.
YAPAY ZEKA İLE İLGİLİ YENİ KELİMELER SÖZLÜĞE EKLENDİ
Cambridge Sözlüğü, 2025 yılında yapay zekayla ilgili yeni kelimeleri de sözlüğe ekledi. Bunlar arasında, sosyal medyada hızla yayılan, toplu üretilmiş ve anlamsız yapay zeka görsellerini ve videolarını tanımlayan “slop” ile bir görüntüyü meme hâline dönüştürme eylemi olan “memeify” yer alıyor.
PARASOSYAL İLİŞKİ VE PARASOSYAL YAS
Parasosyal ilişki (PSR), bir kişinin hiç tanışmamış olmasına rağmen bir ünlüyü kişisel düzeyde tanıdığını hissettiği ilişkiyi tanımlıyor. 2025 yılında bu terim, influencerlar, pop yıldızları ve hatta yapay zeka arkadaşları ile ilgili olarak sıkça kullanıldı.
Parasosyal yas ise bir kişinin ünlü bir kişi veya bir dizi/kitap karakterinin ölümünden sonra yaşadığı üzüntüyü ifade ediyor. Örneğin, Liverpool taraftarları Diogo Jota’nın ani ölümü sonrası bu duygudan bahsetti; One Direction taraftarları ise geçen yıl Ekim ayında Liam Payne’in vefatının ardından duygularını anlamaya çalışırken parasosyal yas terimini kullandı.
OpenAI CEO’su Sam Altman da BBC’ye verdiği röportajda, “İnsanlar yapay zekayla bu biraz sorunlu, hatta çok sorunlu parasosyal ilişkiler geliştirecek. Toplum yeni koruyucu önlemler bulmak zorunda kalacak, ancak olumlu yanları muazzam olacak” ifadelerini kullandı.
Sayfa başına git